БАЛТЕКЕЙҰЛЫ Мұқан

(1873–1916)

Қарағанды облысы, Ұлытауда туған. Айтыс ақыны. Суырыпсалма және жазып шығару дәстүрін ұстанған. Ол жастай ауылда Мақан деген молдадан сауат ашып, Шығыс әдебиеті үлгілерін өз бетінше оқып танысады. Алғыр, зерек Мұқан арғы-бергі қазақ әдебиеті мен шығыс дәстүрін еркін игерген. Бойында ән-шілік өнері де болған. Оның ақындық таланты Түркістанда Әбдірайым деген кісінің тойында ашылып, елге белгілі болады. Сол тойға ақын арнау жазып барса, оны Майлықожа,Бұдабай, Құлыншақ секілді атақты жыр дүлділдері ең жоғары бағалап, ақындығымен танылады. Осының артынша ол Шымкент, Түркістан, Қырғыз елін аралап, үлкен құрметке ие болады. Қырғыз елінен мол олжамен келе жатып Ташкент қаласында мезгілсіз қайтыс болды. Ақын шығармалары оның ұлттық әдебиетіміз бен Шығыс дәстүрін еркін игерген, кең тынысты, телегей дарын иесі екенін танытады.  Ақынның «Есенқабыл, Есенбақ батырға» атақты толғауы оның эпик ақын екендігін танытады. Мұқан ірі айтыстың ақыны да болған. Оның Сыр бойында ұзақ жылдар бойы жазып айтысқан Қаңлы Жүсіп пен Кете Жүсіп арасына түсіп, айтқан сәлем хаты да биік талғамын танытады. Мұқанның Нұралы ақынмен айтысы оның көрнекті ақын екенін айқын дәлелдей алады. Мүнда ол халық болашағына, отырықшылыққа байланысты ой-толғамдарын білдіріп, ел тарихына барлау да жасайды.